Vải lụa là vải gì? Đặc điểm, phân loại, ứng dụng của vải lụa

456 Lượt xem

Vải lụa là một trong những chất liệu vải cao cấp được ưa chuộng nhiều nhất hiện nay. Có nguồn gốc từ những sợi tơ tự nhiên với độ bóng, sáng, độ bền cao. Cùng với đó là bề dày lịch sử kinh doanh lâu đời trên khắp năm châu. Lụa là biểu tượng của sự sang trọng bởi chi phí cao để sản xuất, tạo cảm giác mềm mại và thanh lịch.

Chình vì vậy, vải lụa là một trong những loại vải được sử dụng phổ biến trong những thiết kế thời trang cao cấp. Vậy vải lụa là gì? Đặc tính, ưu nhược điểm và công dụng nổi bật của chúng là gì? Hãy cùng Az Review tìm hiểu trong bài viết này nhé.

Vải lụa là vải gì?

Vải lụa là chất liệu vải có bề mặt rất mỏng, mịn được sản xuất bởi một loại tơ, loại tơ tốt nhất để tạo ra vải lụa đó là tơ tằm. Cụ thể đó là những người nuôi tằm sẽ xe các sợi tơ ra để đan dệt thành lụa. Đây được coi là một loại hình nghề đã xuất hiện từ rất lâu đời và có nguồn gốc từ đất nước Trung Quốc. Từ đó mà lụa trở thành loại vải đắt tiền, chỉ dành cho giới thượng lưu trong xã hội phong kiến thời điểm đó.

Để đánh giá chất lượng của sợi tơ tằm sẽ phụ thuộc rất lớn vào loại lá dùng để nuôi tằm. Hiện nay các loại tơ tằm tự nhiên để sản xuất ra vải lụa gồm có: tơ tằm dâu, tơ tằm sồi, tơ tằm lạc và tơ tằm lá sắn. Trong đó tơ tằm dâu là được sử dụng phổ biến và được ưa chuộng nhất chiếm tới 95% sản lượng tơ tằm trên thế giới.

Trải qua một thời gian dài phát triển từ thời phong kiến cho tới xã hội hiện đại ngày nay thì vải lụa vẫn là một trong những loại vải cao cấp được đông đảo người tiêu dùng yêu thích.

Chất liệu vải lụa

Nguồn gốc của loại vải lụa

Khoảng 6000 năm TCN, nghề dệt lụa đã bắt đầu manh nha và phát triển ở Trung Quốc. Khi này họ cũng biết nuôi tằm để lấy tơ. Đầu tiên chỉ có nhà vua mới được sử dụng lụa, nhưng trải qua thời gian ngành dệt tơ lụa phát triển thì các tầng lớp khác có tiền của và địa vị trong xã hội cũng được dùng.

Từ Trung Quốc đại lục, các sản phẩm tơ lụa bắt đầu lan ra các vùng khác trong khu vực châu Á.

Tại Việt Nam, nghề nuôi tằm lấy tơ sản xuất lụa cũng hình thành từ rất sớm, trong các buổi đầu dựng nước.

Với truyền thống lâu đời phát triển nghề dệt lụa, hiện nay các làng nghề truyền thống của Việt Nam vẫn được bảo tồn nguyên vẹn. Thương hiệu lụa Hà Đông là nổi tiếng nhất. Vải lụa Hà Đông xuất phát từ làng nghề Vạn Phúc với nhiều mẫu mã và hoa văn tinh xảo. Lụa Vạn Phúc là tên tuổi được làm quảng cáo nổi tiếng nhất tại thị trường Việt Nam. Bên cạnh đó, vải lụa Lãnh Mỹ A ở An Giang cũng khá nổi tiếng ở nước ta.

Quy trình sản xuất vải lụa hiện nay

Để sản xuất được vải lụa tơ tằm cần trải qua nhiều bước như sau:

Quy trình sản xuất vải lụa hiện nay

Bước 1: Nuôi tằm

Nhộng tằm phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết mát mẻ nên cần nuôi tằm trong thời tiết mùa xuân hoặc mùa thu.

Vòng đời trung bình của một con tằm từ khi nở đến lúc nhả tơ là từ 23 – 25 ngày, trải qua 4 lần lột xác.

Lá dâu, lá sắn, lá là thức ăn chính của tằm, loại cây này được trồng trên những vùng đất màu mỡ. Tùy vào độ tuổi của tằm thì loại lá dâu dùng làm thức ăn khác nhau. Tằm nhỏ cho ăn lá non, tằm lớn ăn lá cứng.

Tần suất ăn của tằm suốt ngày đêm, sau khoảng 3 tầm phát triển đén kích thước tối đa thì bò đến nơi thích hợp để nhả tơ và tạo kén.

Bước 2: Nhả tơ kén

Những hộ trồng dâu nuôi tằm thường dùng một chiếc né được làm từ thân cây đay tạo thành 5 lớp với những ô chữ nhật thông thoáng để cho tằm nhả kén.

Đầu tiên tằm sẽ nhả tơ để tạo vỏ bọc thô bên ngoài định hình tổ kén sau đó nó nằm trong kén và chuyển động theo hình số 8 khoảng 3000 lần để nhả tơ tạo thành sợi tơ dài gần 1000 km quấn quanh kén.

Tơ của tằm được tiết ra từ tuyến nước bọt của chúng, là 1 loại sợi protein dạng lỏng, màu trong suốt, hơi nhớt, ngạy cảm và đông cứng lại khi gặp không khí tạo thành sợi tơ.

Sau khi nhả hết tơ con tằm sẽ nằm trong kén và hóa thành nhộng.

Bước 3: Ươm tơ

Đây là công đoạn kéo tơ từ kén thành những sợi tơ tằm thành phẩm. Thời gian bắt đầu ươm tơ là khoảng 1 tuần sau khi tằm lên né và phải ươm tơ hết trong vòng 5 ngày.

Quy trình ươm tơ như sau:

Bước 1 thả kén vào nước sôi và đảo đều để kén mềm và bong áo kén ra ngoài.

Tìm mối gốc của tơ để rút ra và chập 10 sợi tơ lại thành 1 và quấn vào con quấn tơ chuyên dụng.

Bước 4: Dệt lụa

Căn cứ vào chất lượng sợi tơ sẽ có những cách dệt khác nhau và điều chỉnh độ dày mỏng của vải lụa.

Chính quá trình dệt sợi đã tạo ra nhiều loại vải lụa khác nhau về độ dày mỏng, độ bóng mềm và độ cứng.

Bước 5: Nhuộm màu

Đây là bước cuối cùng tạo nên tính thẩm mỹ cho các loại vải lụa. Vì vải lụa nguyên bản chỉ có màu trắng ngà của tơ nên việc muốn có nhiều sắc màu khác nhau bắt buộc phải nhuộm màu.

Trước khi ngâm với thuốc nhuộm, lụa được ngâm trong nước nóng để làm truột tơ tức là loại bỏ sạch sẽ lớp keo bám trên bề mặt.

Đa số các làng nghề sản xuất lụa truyền thống hiện nay đều nhuộm màu từ những nguyên liệu tự nhiên như lá cây, các loại rau củ.

Tùy vào cách phối màu và yêu cầu khắt khe từ phía khách hàng mà vải lụa có thể pha và nhuộm màu thành lụa hoa nhí, vải lụa chấm bi, vải lụa trơn, vải lụa bóng, vải lụa hoa, vải lụa trắng,…

>> Mời bạn xem thêm chất liệu vải gấm được yêu thích hiện nay

Đặc tính của loại vải lụa

Đặc thù của vải lụa có 3 đặc tính là: cơ học, vật lý và hóa học như sau:

1. Đặc tính hóa học

– Khả năng giữ nước lên đến 11% trọng lượng

– Không tan trong nước, nhưng kém bền đi 20% khi bị ướt

– Tan trong sulphuric acid nhưng không tan trong mineral acid

– Dễ bị sâu bộ phá hoại khi bị bẩn

– Phân hủy sinh học

2. Đặc tính vật lý

– Là loại vải được dệt từ sợi tự nhiên bền bỉ nhất hiện nay

– Độ co giãn ở mức tương đối

– Bề mặt mềm, mịn, mượt

– Khi có ánh sáng chiếu vào, người dùng sẽ quan sát thấy được sự phản chiếu óng ánh một cách tự nhiên của lụa thông qua các góc cạnh khác nhau

3. Đặc tính cơ học

– Vải lụa được làm từ sợi thiên nhiên nên độ có giãn chỉ ở mức trung bình hoặc kém so với các chất liệu khác.

– Thay vào đó đât lại là sợi chắc chắn nhất trong các loại. Tuy nhiên nên tránh để nó gặp nước vì độ chắc chắn sẽ bị giảm đi 20%.

>> Có thể bạn quan tâm chất liệu vải viscose

Phân loại các loại vải lụa

Phân loại vải lụa

1. Lụa tơ tằm

Là loại vải lụa cao cấp nhất hiện nay, lụa tơ tằm được sản xuất hoàn toàn bằng cách dệt thủ công truyền thống. Loại lụa này thường chỉ có màu trắng ngà – màu tự nhiên của tơ tằm chứ ít khi có màu trắng tinh nổi bật.

Không giống như loại vải lụa khác, màu sắc của lụa tơ tằm khá đơn giản, thường đơn sắc, hoa văn cũng đơn giản, truyền thống như tùng, trúc, hoa mai hay chim phượng.

Hiện tại ở Việt Nam còn lưu truyền 8 làng nghề sản xuất lụa tơ tằm truyền thống trong đó làng nghề lụa Vạn Phúc, lụa Nha Xá, lụa Mỹ Á là những tên tuổi khá nổi tiếng.

2. Vải lụa cotton

Cotton lụa là dạng vải tổng hợp từ 2 chất liệu cotton và vải lụa. Loại vải này này thừa hưởng tất cả những đặc tính và ưu điểm mà cả 2 chất liệu này mang lại.

Tỉ lệ pha chế vải cotton lụa tùy thuộc vào từng nhà sản xuất khác nhau trong đó tỉ lệ 90% cotton và 10% lụa là hoàn hảo nhất.

Vải lụa cotton có những đặc tính nổi bật như vẻ ngoài sáng bóng, khả năn chống tĩnh điện, phù hợp với nhiều điều kiện thời tiết khác nhau, không bị nhăn khi giặt,…

3. Lụa satin

Lụa satin là loại vải làm bằng tơ tằm cao cấp áp dụng kỹ thuật dệt vân đoạn tạo sự đan kết chặt chẽ giữa sợi ngàng và sợi dọc.

Để tạo ra lụa satin, các sượi ngang sẽ chui xuống dưới một sợi dọc sau đó lại đè lên trên ít nhất 2 sợi dọc theo quy luật như vậy. Sợi ngang tiếp theo của cách dệt này sẽ dịch chuyển qua phải ít nhất 2 sợi dọc và lên trên 1 lần.

Ở vải lụa satin các sợi ngang song song nhiều hơn sợi dọc giúp độ bóng mịn đẹp hơn. Vì có độ bóng đẹp và tính thẩm, mỹ cao cùng độ bền vượt trội nên giá của lụa satin cũng cao hơn hẳn các chất liệu khác.

4. Lụa gấm Jacquard

Jacquard là một công nghệ dệt hiện đại giúp tạo các hoa văn chìm lên trên bề mặt vải lụa sang trọng. Các hoa văn này tạo ra ngay trong quá trình dệt chứ không phải in mực nên giá thành đắt hơn.

Lụa jacquard có bề mặt sáng bóng, đa dạng về hoa văn và mẫu mã để khách hàng lựa chọn.

5. Lụa Twill

Đây là loại vải lụa có thiết kế sợi chéo, bền và vô cùng chắc. Hai bề mặt của vải không giống nhau. Tơ tằm cũng là nguyên liệu chính để sản xuất là Twill Silk nhưng loại lụa nầy dày hơn lụa thông thông thường và bảo toàn nguyên vẹn sự mềm mại.

Độ bóng của lụa Twill ở mức vừa phải, không rõ nét như satin nên phù hợp với nhiều lứa tuổi khác nhau.

6. Lụa 2 da – Lụa Twist Silk

Loại lụa này là sản phẩm của sự kết hộ giữa 50% lụa nguyên chất và 50% sợi visco. Khi ánh sáng chiếu vào các sợi tơ sẽ ánh lên và hiển thị màu sắc sặc sỡ và vô cùng sắc nét.

Vải lụa 2 da ứng dụng công nghệ dệt hiện đại nên vừa có độ bóng mịn lại vừa mềm mại, chống nhăn tốt, có độ bền cực cao.

Với khả năng nhuộm màu ấn tượng, bộ sưu tập màu sắc của lụa 2 da vô cùng phong phú, hoa văn bắt mắt.

7. Damask Silk

Loại vải này cũng áp dụng hình thức dệt vân đoạn nhưng có sự thay đổi về cấu trúc sợi ngang, sợi dọc so với vải satin thông thường. Các loại hoa văn trên vải lụa Damask được tạo ra trực tiếp từ quá trình dệt sợi.

Vải lụa Damask được thiết kế theo công nghệ diệt hiện đại của Đức, hoa văn lấy cảm hứng từ văn hóa của các quốc gia như Pháp, YS, Đức.

8. Lụa Chiffon

Lụa chiffon được dệt 100% từ tơ tằm thiên nhiên hoặc tơ nhân

9. Lụa đũi

Lụa đũi được dệt từ sợi tơ thô của loại tằm ăn lá dâu. Bên cạnh những màu trơn thì lụa đũi cũng in nhiều hoa văn cá tính và đẹp mắt tạo sự đa dạng và phong phú cho sản phẩm.

Lụa đũi có bề mặt hơi thô nhưng lại có độ bóng nhẹ nên thường được dùng để may áo sơ mi nam, quần tây hoặc vest.

10. Các loại vải lụa khác

Bên cạnh những loại vải lụa phổ biến kể trên thì trên thị trường hiện nay còn xuất hiện nhiều loại vải lụa khác như lụa cát, lụa tuyết, vải lụa giấy, lụa thun, lụa xốp,…

Ưu điểm của vải lụa

– Vải lụa có ưu điểm nhẹ, bền và cách nhiệt. Trang phục bằng lụa tơ tằm vừa nhẹ, vừa bền, có màu sáng bóng tự nhiên, khi mặc vào mùa hè cho ta cảm giác thoáng mát, mùa đông thì sẽ có cảm giác ấm áp vì lụa dẫn nhiệt kém làm cho người mặc ấm hơn.

– Tính chịu nóng của vải lụa cũng khá cao, khi gia nhiệt tới 110 độ C thì bề ngoài của nó không thay đổi.

– Tính hút ẩm của vải lụa rất cao, nó có thể hút tới 30 – 35% hơi nước (trong khi đó, sợi nylon chỉ có thể hút khoảng 5%). Vì vậy các bạn sẽ rất an tâm khi sủ dụng vải lụa, nó sẽ đảm bảo tốt nhất cho sự hoạt động bình thường của da (sự thoát mồ hôi).

– Đặc biệt, vì được làm từ các sợi tự nhiên nên vải lụa không bao giờ gây kích ứng da khi mặc.

Nhược điểm của vải lụa

Vải lụa rất dễ bị côn trùng cắn và dễ bị ố vàng bởi mồ hôi. Vì có nguồn gốc thiên nhiên nên cũng rất khó để nhuộm màu. Sinh ra từ tự nhiên, nó cũng sẽ bị phân hủy tự nhiên. Vì vậy bảo quản vải lụa là khâu khá là phức tạp, tỉ mỉ.

Phân biệt lụa Việt Nam và lụa Trung Quốc

Do nhu cầu sử dụng vải lụa ngày càng tăng cao nên đã xuất hiện tình trạng hàng nhái trà trộn vào thị trường Việt Nam rất nhiều. Hay người ta còn gọi là lụa Trung Quốc. Thoạt nhìn bằng mắt thường hai loại này giống nhau y hệt nhưng nếu quan sát kĩ bạn sẽ thấy chất liệu của vải lụa Việt Nam sờ vào rất mịn, mát và bóng mượt. Trong khi lụa Trung Quốc hơi kém hơn một ít.

Ngoài ra khi mặc mồ vải tơ tằm thật thì cho dù thời tiết có nóng như thế nào mồ hôi vẫn được hút hết không dính ra áo và để lại mùi hôi khó chịu. Hơn nữa do dệt thủ công nên hầu hết các hoa văn trên vải đều khá đơn giản, màu sắc dịu nhẹ chứ không sắc sảo như của Trung Quốc.

Bên cạnh đó khổ vải lụa Việt Nam thường không lớn trong khi khổ vải của Trung Quốc thì đa dạng đủ kích cỡ. Không chỉ thế khi rút một sợi vải đốt lên sẽ cho ra mùi khét và tạo ra muội than, sờ nhẹ vào sẽ tan hết còn lạu Trung Quốc cũng có mùi khét nhưng vón cục lại không tạo muội than hòa tan.

Phân biệt vải lụa 100% tơ tằm và vải lụa có Polyester

Không thể phủ nhận được vải lụa là loại vải của sự sang trọng, đẳng cấp nên những vật dụng làm từ loại vải này thường có giá trị kinh tế rất lớn. Vì vậy, trên thị trường có rất nhiều nhà phân phối vải lụa đã pha thêm Polyester để đánh lừa người tiều dùng nhằm thu lợi nhuận.

Nếu bạn không phải một người sành sỏi thì rất khó để phân biệt đâu là vải lụa tơ tằm, đâu là lụa pha tạp chất. Để phân biệt vải lụa tơ tằm vải, lụa cát với các loại vải lụa pha Polyester, bạn có thể thực hiện theo 4 cách:

– Với đặc tính hóa học mà Khánh Linh vừa nói bên trên, để nhận biết vải lụa bạn có thể sử dụng phương pháp đốt.

– Nếu khi đốt vải có xuất hiện mùi khét như tóc và sau khi đốt sẽ chuyển thành dạng bột thì 100% đó là vải lụa tơ tằm.

– Cách 2 là bạn có thể sử dụng giá thành để đánh giá chất lượng. Nếu vải lụa 100% tơ tằm sẽ có giá khoảng trên 100 ngàn đồng/ mét còn loại vải lụa pha sẽ rẻ hơn nhiều

– Với loại vải lụa tơ tằm không pha sẽ có màu trắng nhưng không phải trắng tinh. Còn lụa pha sẽ có màu trắng rõ rệt.

Bạn cũng có thể phân biệt bằng cách cảm nhận bằng tay. Khi sờ vào vải lụa tơ tằm, bạn sẽ cảm thấy mát lạnh, mềm mịn, nhẹ nhàng và còn rất trơn bóng

Ứng dụng của vải lụa trong đời sống

Những trang phục được may từ vải lụa cao cấp vô cùng giá trị và có độ bền khá cao. Hơn nữa khả năng thấm hút mồ hôi của nó cực tốt nhất là vào những ngày thời tiết oi bức. Còn vào mùa đông mặc trang phục bằng lụa tơ tằm cũng có tác dụng giữ ấm khá tốt.

Ứng dụng của vải lụa

1. Ứng dụng trong sản xuất quần áo

Trang phục bằng lụa vô cùng giá trị và đặc biệt được yêu thích trong những ngày nắng nóng, khó chịu vì khả năng thấm hút mồ hôi tuyệt vời.

Bên cạnh đó các trang phục bằng lụa cũng khá được ưa chuộng trong mùa đông vì lụa không tích điện và dẫn nhiệt kém giúp giữ ấm cho cơ thể khi nền nhiệt hạ xuống thấp.

2. Ứng dụng trong sản xuất các đồ trang trí

Không thể phủ nhận vẻ thẩm mỹ mà vải lụa mang lại chính vì thế varia lụa còn được ứng dụng nhiều trong lĩnh vực sản xuất đồ trang trí nội thất như màn, hoặc rèm cửa.

Dưới ánh nắng chói chang của những ngày hè, vải lụa sẽ phô diễn hết mọi vẻ đẹp và mang lại cho bạn không gian sang trọng và lịch lãm.

3. Sản xuất chăn ga gối

Các sản phẩm chăn ga gối từ chất liệu lụa luôn có giá trị cao và giá thành tương đối đắt so với mặt bằng chung

Bên cạnh đó, lụa còn được dùng trong các ngành quốc phòng và y học. Sử dụng lụa để làm lớp cách điện, bọc dây của các máy phát điện, lót bao lớp máy bay, dệt vải dù, áo chống độc, bao đựng thuốc nổ, làm chỉ khâu cho các bác sĩ mổ sẻ

Những cách bảo quản vải lụa đúng chuẩn

– Chỉ cần sử dụng xà phòng tắm hoặc dầu gội để làm sạch lụa để tránh làm biến dạng hoặc thay đổi cấu trúc vải

– Hãy giặt thật nhẹ tay, tránh ngâm quá lâu và không vắt quá mạnh

– Lụa có màu sắc sặc sỡ sẽ rất dễ ra màu. Do đó, bạn nên giặt riêng đồ trắng và đồ màu để tránh bị lem màu nhé

– Không được phơi các sản phẩm từ lụa tự nhiên ngoài ánh nắng trực tiếp, nắng sẽ làm các sợi lụa giòn và dễ gãy.

– Hãy nhỏ thêm vài giọt giấm vào nước xả cuối sẽ giúp màu được giữ lâu hơn

– Vải lụa tự nhiên khá mỏng. Do đó, bạn nên ủi đồ bằng bàn ủi hơi nước hoặc chỉ ủi khi đồ còn ẩm. Lưu ý chỉ nên ủi ở mặt trái của sản phẩm.

Vệ sinh giặt hàng ngày với vải lụa

Với đặc thù là nguyên liệu tự nhiên nên không thể giặt vải lụa như thông thường mà phải áp dụng những bí quyết giặt như sau:

– Đầu tiên cần phân loại vải lụa, tránh giặt chung với những loại vải khác để không bị phai màu hay co rút chỉ trong quá trình giặt. Tiếp đến nhúng vải lụa vào nước ấm đã hòa bột giặt và ngâm trong 5 phút, nước ấm vừa đủ không quá nóng, không quá lạnh.

– Vò nhẹ sản phẩm, không vò mạnh gây nhàu nát vải lụa và tráng lại bằng nước sạch. Các sản phẩm bằng lụa chỉ nên phơi ở khu vực thoáng gió, không có ánh nắng trực tiếp.

– Không được sử dụng hóa chất, cồn đổ vào vải lụa khi giặt sẽ gây mất màu.

– Tránh sử dụng các loại chất tẩy rửa mạnh sẽ khiến vải bị mài mòn và nhanh hỏng.

Lời kết

Hy vọng những chia sẻ trên của Az Review sẽ giúp bạn có thêm những kiến thức hữu ích để có thể lựa chọn, phân biệt cũng như bảo quản chất liệu vải lụa một cách chính xác nhất. Mời bạn xem thêm thêm nhiều chia sẻ về lĩnh vực thời trang hơn tại danh mục thời trang của Az Review. Nếu như bạn có thông tin nào khác về loại vải đặc biệt này đừng ngần ngại để lại comment chia sẻ của bạn phía dưới bài viết này.

5/5 - (5 bình chọn)

Bài viết liên quan